uittreksel Sophie van Gool
De Loonkloof
Het probleem/de feiten
- De loonkloof. Bijna de helft van de vrouwen in Nederland verdient minder dan het minimumloon (1300 netto per maand).
- 36% is niet economisch zelfstandig (minder dan het minimumloon).
- Na een scheiding gaan vrouwen er gemiddeld 25 tot 30 % in koopkracht in achteruit. Mannen gaan er dan gemiddeld 0.2 % in achteruit.
- 34% van de vrouwen ontving in 2018 geen aanvullend pensioen.
- Wereldwijd hebben mannen gemiddeld 50 % meer vermogen dan vrouwen.
- In Nederland verdienen vrouwen per jaar 38% minder dan mannen en daalt hun inkomen gemiddeld 46% na het krijgen van een kind. Bij een man blijft het gelijk of neemt het iets toe.
- 0,8 biljoen dollar is de geschatte jaarlijkse bijdrage van het onbetaalde werk van vrouwen aan de wereldeconomie. Ofwel: als een thuisblijfmoeder betaald zou worden voor haar 91-urige werkweek, dan zou dat neerkomen op een inkomen van 72.000 euro per jaar.
- Vrouwen belanden vaker in dead-end jobs omdat werkgevers anticiperen op korter werken na kinderen krijgen.
- Van de werkende vrouwen is 70% economisch zelfstandig, van de mannen 90%.
Argumenten van mensen (mannen) die dit willen verklaren:
- De periode waarin vrouwen kinderen krijgen valt precies samen met de periode waarin je carrière moet maken.
- Als vrouwen niet volledig werken, is het logisch dat ze niet aan de top komen
- Vrouwen willen niet voltijds werken, dus daar hoeven we niet in te investeren.
- Deeltijddecadentie: mannen doen het harde werk, vrouwen zitten lekker rustig thuis en hebben veel vrije tijd. Dat is dus onzin: vrouwen doen het merendeel van het onbetaalde werk, onzichtbaar werk
Oplossingen
- Onbetaald werk eerlijker verdelen met betere verlofregelingen voor mannen.
- Betere en betaalbare kinderopvang
- Openingstijden van scholen, winkels, tandartsen, banken etc verruimen.
- Werkgevers die vrouwen en mannen meer uren willen laten werken, moeten inzetten op flexibiliteit, thuiswerken en als mogelijk: verkorten van de reistijd.
Mannenemancipatie
- Van de vrouwen die een kind kregen, ging 28% daarna minder werken, van de mannen slechts 8%.
- 87% van de Nederlanders vindt dat moeders met een kind tot drie jaar, maximaal drie dagen zou moeten werken.
- 20% vindt dat zij helemaal niet zou moeten werken.
- Wat betreft vaders vindt de overgrote meerderheid dat hij vier of vijf dagen moet werken.
Al vanaf de geboorte
Vanaf onze geboorte worden we in de rol van jongen of meisje geduwd. Van jongst af aan leren jongens dat ze niet kwetsbaar, zorgzaam of passief mogen zijn. We zouden ook de overlap tussen de seksen kunnen benadrukken. Mannen zouden er baat bij hebben als zij ook niet continu hoeven te bewijzen dat ze man genoeg zijn.
Huishouden
- Vrouwen gaan de laatste decennia weliswaar meer werken, maar mannen niet meer zorgen.
- Vrouwen besteden gemiddeld 17,2 uur per week aan huishouden, mannen 11 uur.
- Meisjes tussen 12 en 17 jaar besteden 8,1 u per week aan huishouden, jongens 4,7 u/ Een verschil van 72%.
Oplossingen
- Gratis goede kinderopvang
- Verlof voor vader of partner (verplicht op te nemen, als iemand op een hoge positie dat doet, geeft het een goed voorbeeld)
- Basisinkomen
De loonkloof
- Reflex: ja, maar… (er zitten nu eenmaal veel minder vrouwen in topposities dan mannen, vrouwen zijn minder productief omdat ze er minder zijn)
- De loonkloof is 14% in Nederland. Dat betekent op een werkend leven 300.000 euro. In het bedrijfsleven is de loonkloof 19%, bij de overheid 8%.
- De gecorrigeerde loonkloof (gecorrigeerd op 20 factoren, zoals opleidingsniveau, functie, sector etc) is nog steeds 6%. Vrouwen verdienen voor exact hetzelfde werk minder dan hun mannelijke collega’s. Het is moeilijk aan te tonen omdat werkgevers niet scheutig zijn om te zeggen dat ze minder verdient omdat ze een vrouw is.
- Verschil in sectoren: vrouwenberoepen betalen slecht. Wet van Sullerot (aanzien zakt als er meer vrouwen in een bepaalde sector gaan werken).
- Elke 10 procentpunt meer aan vrouwen in een beroepsgroep, leidt tot een daling van 7 tot 8 procentpunt in het salaris. Andersom werkt het ook.
- Vitale beroepen worden voor 65 – 70% door vrouwen uitgevoerd.
- Daarnaast: vrouwen clusteren in de ondersteunende, minder betaalde banen, zoals HR, marketing, communicatie en mannen overheersen in de afdelingen waar het meeste geld wordt verdiend, zoals commerciële en technische functies.
Verklaringen voor dat onverklaarbare verschil in loon:
- Vrouwen maken geen of langzamer promotie
- Vrouwen worden lager ingeschat
- Deeltijd wordt betaald met voltijd verantwoordelijkheden
- Vrouwen missen vaak bonussen, aandelen en toeslagen. Voorbeeld: KPN: 2 vrouwen en 4 mannen in de Raad van Bestuur. De vrouwen kregen 19% minder salaris en 52% minder aandelen.
- Een vrouw die een man vervangt wordt aangegrepen als aanleiding om het salaris flink te verlagen.
- Zwangerschapsdiscriminatie (al bij solliciteren). Geen felicitaties, promotie wordt uitgesteld, weinig steun tijdens de eerste moeilijke weken, er wordt van uitgegaan dat de vrouw haar carrière aan de wilgen hangt, aan de man wordt niks gevraagd.
Oplossingen afrekenen met de loonkloof
- Herwaardering van sectoren en betere beloning voor vitale beroepen
- Wetgeving: verplicht meten en rapporteren van de loonkloof
- Meer transparantie over de hoogte van salarissen
- Onderhandelen
- Pay Equity: de waarde van het werk waarderen, ipv naar de karakteristieken van de werknemer te kijken: gelijk loon voor werk van gelijke waarde ipv gelijk werk.
- Zwangerschapsdiscriminatie aanpakken (feliciteer iemand! Doe gaan aannames over minder gaan werken; vraag wat je werknemer wil; wees creatief; denk aan de lange termijn; wees flexibel; bekijk de arbeidsvoorwaarden eens kritisch; bespreek hoe je kunt ondersteunen; wees transparant; zorg dat ouderschap niet alleen een zaak van de vrouw is; bekijk hoe je ook mensen zonder kinderen kunt steunen)
Mannen aan de macht
Er wordt veel gepraat over diversiteit en inclusie, maar als het erop aankomt, gebeurt er weinig
- Slechts 4,8% van beursgenoteerde bedrijven in Ned worden gerund door vrouwen.
- Bij 74% van die bedrijven zitten geen vrouwen in de Raad van Bestuur.
- Als er een vrouw in de RvB zit, grote kans dat zij de HR-directeur is.
- In grote steden is sinds het jaar 1340 slechts 5x een vrouw burgemeester geweest.
- In de zorg is het aandeel vrouwen in de RvB 40%. Dat lijkt veel, maar liefst 84% van de medewerkers is vrouw.
- Aan universiteiten stromen vrouwen nog altijd nauwelijks door tot hoogleraar.
Vooroordelen
- ‘Ik kan geen goede vrouwen vinden”
- We zien de man altijd als de natuurlijke leider
- Heidi versus Howard (vrouwen moeten aardig zijn en topvrouwen zijn dat vast niet)
- Veel nare woorden voor vrouwen
- Hillery: niet pronken met je gezin
- Als er te weinig vrouwen zijn, wordt die vrouw gezien als vrouw en niet als individu.
- Een vrouw moet haar werk veel beter doen dan een man, anders: zie je wel, een vrouw kan dit ook niet…
Overige opmerkingen
- Het belang van rolmodellen (Elma Drayer: het benadrukken van vrouwelijke kwaliteiten is verkeerd.)
- Vrouwenquotum werkt
- Seksistische grappen etc
- Mansplaining (mannen zijn veel langer aan het woord)
Oplossingen voor een inclusieve organisatie
Valkuilen:
- Denk niet dat er simpele oplossingen zijn
- Zeg niet alleen dat je het belangrijk vindt, maar geef het probleem prioriteit
- Blijf niet hangen in ‘bewustwording’ (dat is niet genoeg)
- Het is een vergissing je wel op diversiteit te richten, maar niet op inclusie (wel meer vrouwen aannemen, maar ze moeten zich conformeren aan de mannennorm): hoge uitstroom
Hoe moet het wel
- Maak diversiteit en inclusie een strategische prioriteit (HOE gaan we het aanpakken)
- Reflecteer en realiseer je dat het niet vanzelf gaat (erken de ongelijkheid, verplaats je in de ander)
- Achter een scherm solliciteren
- Vacatureteksten aanpassen
- Maak de interne bedrijfsprocessen objectiever (feedback, wat wordt van je verlangt etc, zorg dat meer vrouwelijke sollicitanten solliciteren, let op pesten, uitsluiten etc, wordt iedereen gehoord? Neem grensoverschrijdend gedrag serieus
De reacties die je tegenkomt
- De onwetende (bestaat er ongelijkheid? Wist ik niet)
- De ontkenner (gelooft de data niet)
- De boze mens (positieve discriminatie is ook discriminatie)
- De lean-in evangelist (vrouwen moeten gewoon full time werken en zich niet zo aanstellen)
- De feminist (het systeem moet veranderen, beleid, wetgeving, sociale normen, cultuur)